Hac Nedir?
İslam’ın şartlarından olup, Kabe’yi ve civarındaki ibadet için işaret olunan özel yerleri, belirtilen vakit içinde usulüne uygun olarak ziyaret edip, yapılması gereken diğer menasiki yerine getirerek yapılan farz ibadettir.
Hac İslam'ın beş şartından biridir. İbadet amacıyla hac mevsiminde Kabe'yi ziyaret etmek ve orada yapılması gereken ibadetleri yerine getirmektir. Bir Müslüman'ın ömründe bir kez hacca gitmesi yeterlidir.Kabe, Saudi Arabistan'da Hz. Muhammed'in doğduğu yer olan Mekke şehrinde bulunmaktadır. Hac zamanı, Kurban Bayramı öncesi arife ve bayram günleri olmak üzere beş gündür.
HAC VE UMRE ÇEŞİTLERİ
• Hacc-i Ifrad: Umresiz yapilan Hac demektir. Söyle niyet edilir: Allahümme irini üridül hacca, feyessir hilli ve vetekabbelhü minni" Manasi: Allahım ben hac yapmak istiyorum, bunu bana kolaylaştırarak kabul et.Bu hacda kurban yoktur. Diğer iki hac çeşidinde kurban kesmek vaciptir.
• Hacc-i Temettu: Hac mevsiminde, ayrı ayrı ihramla, hem hac hem de umre yapmaktir. Söyle niyet edilir: Allahümme irini üridül umrete lillahi, fezessirhüli ve tekabbelhü minni". Manasi: Allahım ben umre yapmak istiyorum, bunu bana kolaylaştırarak kabul et.Umre ihramından çıktıktan sonra bir kaç gün ara ile tekrar hac ibadetine niyet edilir. Birinci bolümde olduğu gibi.
• Haccı Kıran: Hac mevsiminde, tek ihram ile hem Hac, hem de Umre ibadetini yapmaya denir. Söyle niyet edilir: Allahümme inni üridül hacce vel umre-te lillahi, feyessirhumali ve tekabbelhuma minni". Manasi: Allahım ben hac ve umreye niyet ettim, buna bunu kolaylaştırarak kabul et.
• Bu hac çeşitlerinden birisine niyet eden hacı adaylarının ilk öğreneceği dua Telhiye'dir. Sözleri şöyledir:"Lebbeyk. Allahümme Lebbeyk, Lebbeykse lâ şerike leke lebbeyk, Innel hamde Vennimete leke Velmülke laserike lek" Manası: Mevlam. Davetine uyarak sana geldim. Senin esin ve ortağın yoktur. Mülk ve nimet senindir. Hamd sanadır. Şerikin yoktur.İhrama girdikten ve niyet yapıldıktan sonra hacı adayı bu telbiyeyi sık sık okuyacaktır.
HACCIN FARZLARI
- İhrama girmek
- Ziyaret tavafı yapmak
- Arafatta vakfeye durmak
HAC ve UMRENİN VACİPLERİ
- Say yapmak (Safa ile Merve arasında);
- İhrama mikat denilen yerlerden girmek;
- Güneş batıncaya kadar Arafat'dan ayrılmamak;
- Müzdelife'de vakfeye durmak;
- Mina'da 3 gün şeytan taslamak;
- Tras veya saç kısaltma;
- Veda Tavafı (Tavafı Sader)
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
- Medine ve Mekke'de namazlar mümkün olduğu kadar Harem'de ve cemaatle beraber kılmağa çalışmak;
- Şehevi hislerden, fasıklık yapmaktan, kavga çıkarmaktan şiddetle sakınmak. (Bakara, 197)
- İbadet ve Ziyaret yerlerinde, Müslümanlara söz ve fiil ile eziyet vermemeğe ve kibar olmaya çalışmak (Halim, Selim)
İHRAM
150 x 120 ebadında iki beyaz havlu parçasıdır. Mekke'ye muayyen uzaklıktaki Mikat adı verilen mahallerden niyet ederek Telbiye ile ihrama girilir. Kadınlar kendi elbiseleriyle niyet ederek ihrama girmiş olurlar. îhramı giydikten sonra, bazı helal olan seyler haram olur. Mesela avlanmak, ot koparmak, böcek öldürmek, koku sürünmek, cinsi münasebette bulunmak gibi fiiller.
TAVAF
îhrama girmiş olan hacılar, Mekke'ye geldikleri zaman, doğru Kâbe'yi tavafa giderler. Sadece haccı ifrada niyet eden hacılar Kudum Tavafı’na, Haccı Temettü ve Haccı Kırana niyet eden hacılarda Umre Tavafı’na niyet ederler. Tavaflarda Kâbe sol tarafa alınarak Hacerül-Esved'den başlanır. Yedi defa dönülür. İlk üç dönüşte remel yapılır. (Kısa adımlarla canlı yürümektir). Sonunda say olan tavaflarda remel ve iztiba (sağ omuzu açmak) yapılır. Her dönüşe bir şavt denir. Her şavtın duası vardır. Bilinmezse bildiğiniz bir duayı okuyarak tavaf edilir. Hacerül-Esved'in karşısına gelinince: "Bismillahi Allahu ekber" diyerek elle selamlanır veya dokunulur. Tavaf bittikten sonra İbrahim makamına yakin bir yerde iki rekât namaz kılınır. 1. rekâtta Kâfirun suresi. 2. rekâtta Îhlas suresi okunur. Zemzem içilir ve Umrenin sayına geçilir.
SAY
Yapılması vacip olan bir ibadettir. Safa ve Merve arasında yedi kere yürümektir. İki yeşil direk gelince canlı bir şekilde yürürler buna Hervele denir.
Hacc-i Temettu'ya niyet edenler traş olarak ihramdan çıkarlar. Arifeden bir gün önce tekrar ihrama girerler. Haccı İfrat ve Haccı Kıran’a niyet edenler Bayramın birinci günü taş attıktan sonra kurban kesilinceye kadar ihramda kalırlar. Taş-Baş-Traş'dan (Şeytan taşlama. Kurban kesme. Traş olma) sonra ihramdan çıkarlar. En sonunda Arafat - Müzdelife vukufü ve şeytan taşlama bitince hemen ziyaret tavafını (Farz Tavafı) yapmak üzere Kâbe'ye gelinir ve Tavaf yapılır. Safa ve Merve arasında tekrar say yapılır. Kurbanlar kesildi haberi gelince traş olunarak ihramdan çıkılır.
Bundan sonra normal elbiselerle Kâbe bol bol tavaf edilir. Mekke'den ayrılırken en son Veda Tavafı yapılarak Kâbe terk edilir.
ARAFAT
Mekke şehrine takriben 30 km uzaklıkta bulunan bir yerdir. Burada arefe günû güneşin doğuşundan, batışına kadar bulunmak farzdir. Arafat'ta vakfeye durmayan kişi hac ibadetini yapmamış olur. Burada' bol bol dua, zikir ve ibadet yapılır. Duaların, isteklerin kabul edildiği kutsal bir yerdir. Ovanın ortasına yakin bir yerde “Cebelû-r rahme” denilen bir tepe vardır. Bu tepe civarında dua etmek sevaptır.
Güneş battıktan sonra “Meş-aril Harem” denilen mescidin yanına, yani Müzdelife'ye gelinir. Burada aksam ve yatsı namazları beraberce kılınır. Bu mahalde de bol bol ve zikir yapılır. Mina'da atılacak olan taslar buradan toplanır. Sabah namazından,isteyen Mina'daki çadırlar da kalır, isteyen de Mekke'deki evine gider. Mına'yi terk edenler, sünneti terk etmiş olurlar. Mina'da üç gün şeytan taşlanır. Bayramın birinci gününde, büyük şeytana yedi, ikinci gününde büyük, orta ve küçük şeytana yirmi bir, üçüncü gününde yine her üçüne yirmi bir taş atılır. Tas atma bittikten sonra hacıların işleri bitmiş olur. Medine'yi ziyaret etmemiş olanlar Medine'ye, Hac'dan önce ziyaret etmiş olanlarda memleketlerine dönerler. Zamanları olanlar, Hz. Aise Mescidinden Umre için ihrama girerek bol bol Umre yaparlar.
CEZALAR
Haccın ve Umrenin erkânından biri, ihlal, ihmal veya terk edilirse bunlara bir bedel gerekir ki buna Haccin ve Umre'nin cezaları manasında cinayetler denir. Hac ve Umrenin farzları terk edilirse ibadet bozulur, iadesi gerekir. Haccin vacipleri terk veya ihmal edilirse, yapılan hatanın cinsine göre ya ibadet kaza edilîr veya ceza verilir. Bu cezalar deve, koyun, keçi cinsinden bir hayvanin kurban edilmesi olduğu gibi, sadaka seklinde veya oruç tutmakla da ceza yerine getirilir.
